ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΘΗΝΑ 10ος-12ος αι. 6ο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΜΠΟΥΡΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Κωδ. Πολιτείας: 2829-0227

Παρουσίαση

Η Αθήνα κατά την μέση βυζαντινή περίοδο, από τα μέσα του 10ου αι. έως το 1204, ήταν μια σημαντική επαρχιακή πόλη της Αυτοκρατορίας, έδρα μητροπολίτη, τόπος διαμονής της τοπικής αριστοκρατίας και εστία ενός πανελληνίου προσκυνήματος της Παναγίας. Η πολεοδομική μορφή και η αρχιτεκτονική της εξετάζονται με βάση τα σωζόμενα μνημεία και τις λίγες γραπτές πηγές που αναφέρονται στην πόλη. Προσδιορίζονται οι οικιστικές της περιοχές σε σχέση με τους δρόμους και την οχύρωση, καθώς και η αρχιτεκτονική των κατοικιών της εποχής, όσο επιτρέπουν τα ελάχιστα κατάλοιπά τους. Οι σαράντα περίπου γνωστές εκκλησίες της, που λειτουργούσαν κατά την μέση βυζαντινή περίοδο, μελετήθηκαν και έγιναν αναπαραστάσεις των κατεστραμμένων ή των παραμορφωμένων από αυτές, βάσει νέων μετρήσεων. Το φαινόμενο της μεγάλης αρχιτεκτονικής δραστηριότητος στην πόλη κατά τον 11ο αι. τεκμηριώνεται, αν και παραμένει ανερμήνευτο. Τέλος, συγκεντρώνονται πληροφορίες για το γόητρο που διατηρούσε κατά τον Μεσαίωνα η πόλη των Αθηνών, χάρη στην αρχαία της δόξα, μεταξύ των λογίων αλλά και του απλού λαού. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Περιεχόμενα

Συντομογραφίες
1. Εισαγωγή
1.1 Η έρευνα για την μεσαιωνική πόλη και τα υφιστάμενα δημοσιεύματα
1.2 Οι γραπτές πηγές
1.3 Το φυσικό περιβάλλον των Αθηνών
1.4 Γενική πολεοδομική θεώρηση της μεσαιωνικής πόλεως
2. Το κτισμένο περιβάλλον και τα μνημεία
2.1 Η οχύρωση των μεσοβυζαντινών Αθηνών
2.2 Οι πύλες των τειχών και οι δρόμοι
2.3 Η ύδρευση των μεσαιωνικών Αθηνών
2.4 Κτίσματα αναφοράς στην μεσαιωνική πόλη
2.5 Οικιστικές περιοχές των Αθηνών
2.5.1 Εισαγωγή. Πληροφορίες από τις γραπτές πηγές
2.5.2 Οι οικιστικές ενότητες των Αθηνών
2.5.2.1 Οικισμός στην Ακρόπολη
2.5.2.2 Οικισμός στην Πλάκα και το σημερινό κέντρο
2.5.2.3 Οικισμός περιοχής Μοναστηρακίου και Βιβλιοθήκης Αδριανού
2.5.2.4 Οικισμός στην Ρωμαϊκή Αγορά
2.5.2.5 Αθηναϊκή Αγορά και Άρειος Πάγος
2.5.2.6 Νότια κλιτύς της Ακροπόλεως
2.5.2.7 Σύνταγμα, Εθνικός Κήπος, Ζάππειον
2.5.2.8 Κεραμεικός
2.6 Η αρχιτεκτονική των κατοικιών
2.7 Παραγωγή αγαθών, οικονομία και παραγωγικά κτήρια
2.8 Ελεύθεροι χώροι και νεκροταφεία
2.9 Οι εκκλησίες των μεσαιωνικών Αθηνών
2.9.1 Εκκλησιαστική αρχιτεκτονική Αθηνών
Εισαγωγή
2.9.2 Κατάλογος των μεσοβυζαντινών αθηναϊκών εκκλησιών
2.9.3 Τυπολογικά θέματα
2.9.4 Μορφολογικά και κατασκευαστικά θέματα
2.9.5 Η αθηναϊκή εκκλησιαστική αρχιτεκτονική στο πλαίσιο της ελλαδικής
3. Ιστορική ερμηνεία των αθηναϊκών μνημείων
4. Επίλογος. Ο θρύλος των Αθηνών κατά τον Μεσαίωνα
5. Ευρετήρια
5.1 Ευρετήριο τόπων και μνημείων
5.2 Ευρετήριο ονομάτων